30 Nov De zieners: toekomstvisioenen uit een verloren Europa

“In zijn wervelende en fraai geschreven boek De zieners laat historicus Guido van Hengel zien dat Oswald Spengler in het begin van de 20ste eeuw bepaald niet de enige was die van mening was dat de moderniteit vooral negatieve gevolgen had, en dat de Europese cultuur ten onder ging. Tal van zelfbenoemde ‘zieners’ en ‘profeten’ verkondigden dat er in Europa sprake was van een ernstige ontworteling van het individu, het verloren gaan van zekerheden, het uiteenvallen van de gemeenschap en angst voor de toekomst.”

– NRC Handelsblad (****)

Net voor de Eerste Wereldoorlog kruisten de wegen van de Nederlandse schrijver en utopist Frederik van Eeden, de Duitse mystieke filosoof Erich Gutkind en de Servische goeroe Dimitrije Mitrinović elkaar. Samen probeerden ze een ‘bloedbond van Europese genieën’ op te richten. Met hun hooggestemde idealen over het redden van de mensheid en Europese integratie wilden ze een schijnbaar stuurloos Europa de weg wijzen.De ‘zieners’, gaat over kleine en grote profeten van Europees onbehagen uit de tijd van Spengler.

Het is een verhaal van visionairen die in hun kamers associëren en fantaseren, terwijl daarbuiten de duisternis valt van de Europese twintigste eeuw. Deze geschiedenis is opgehangen aan de levens van de Nederlandse schrijver en utopist Frederik van Eeden (1860-1932), de Duitse mystiek filosoof Erich Gutkind (1877-1965) en de Bosnisch-Servische goeroe Dimitrije Mitrinovic (1887-1953) – drie Europeanen in een tijd van wereldoorlogen, revoluties, economische crisis en opkomend fascisme. Zij dachten na over een toekomstige orde die voorbijging aan de toen heersende ideologieën van het liberalisme, het socialisme, het fascisme en het nationalisme.

In de media

NRC Handelsblad: ‘De bloedbond van onheilsprofeten’, 26 april 2018
De Groene Amsterdammer: ‘De geest is er nog’, 28 maart 2018
Trouw: ”De Zieners’ is een fraai groepsportret van een stel verbeten en megalomane vooroorlogse wereldverbeteraars’, 29 april 2018
En verder: Radio 1 ‘Met het Oog op Morgen‘ (interview), VPRO Radio OVT (interview), Jonge Historici (recensie), Donau (recensie), Historisch Nieuwsblad (bespreking), De Nederlandse Boekengids (bespreking), Groniek (recensie).

Lees alle blogs en artikelen omtrent de publicatie De zieners.