22 Jan Wat gebeurde er op de Slag op het Merelveld?

Dat waren nog eens verhalen! Helden en verraders, pratende roofvogels en kleurrijke Ottomanen die met kamelen ten strijde trekken tegen nobele Slavische heerscharen. Tolkien of Game of Thrones is er niets bij.

In de negentiende eeuw bewonderden veel Duitse romantici de epische heldendichten van de Serviërs. Johann Wolfgang Goethe liet zich door de lyriek inspireren en de gebroeders Grimm raakten bevriend met de Servische folklorist Vuk Karadžić. Zij wisselden hun sinistere sprookjes uit, en leerden van elkaar. Veel later, in de jaren zestig van de twintigste eeuw, concludeerde de invloedrijke etnomusicoloog Albert Lord dat deze heldenlyriek teruggrijpt op de traditie van Homerus en de blinde barden van de antieke wereld. De Servische heldendichten vormen – kortom – een te koesteren traditie.

Toch heeft die ook een nare bijsmaak, vooral in het licht van het recente verleden. Met het uiteenvallen van Joegoslavië aan het einde van de twintigste eeuw grepen vooral de Servische oorlogshitsers terug op deze heldendichten. Een essentieel onderdeel, zo niet de kern van die traditie, is het verhaal over de Slag op het Merelveld (Kosovo Polje) in 1389. Die historische veldslag tussen de Ottomaanse en Servische legers vond plaats op een hoogvlakte dichtbij de (nu) Kosovaarse hoofdstad Priština, en luidde het einde in van een middeleeuws Servisch Rijk. Spoedig nadat de rook op het slagveld was opgetrokken, gingen er al verhalen rond over verloop en afloop van de bloedige strijd. Die verhalen groeiden uit tot legendes en in de negentiende eeuw poetsten nationalisten die legendes op tot een oermythe van de Serviërs. De boodschap van die mythe luidde: ooit zouden Serviërs terugkeren naar het heilige land van waaruit zij in de veertiende eeuw waren verdreven door de Turken. Naar Kosovo – het ‘hart van Servië’.

De Joegoslavische successieoorlogen en Kosovo-oorlog van 1998/1999 hebben deze mythe teruggebracht in de Europese herinnering. Nu in Kosovo Serviërs en Albanezen opnieuw tegenover elkaar staan, loont het deze verhalen nog eens met een historisch oog te bezien.

–> Lees de rest van het artikel op de website van het Historisch Nieuwsblad.