08 Jan Ante Pavelic: Moordlustige Duce van Kroatië

Het was een heldere dag in oktober in Marseille. De Joegoslavische koning Aleksandar I was net aangekomen in de haven voor een staatsbezoek. In 1934 beleefde Europa angstige tijden, maar in de Mediterrane kustplaats zwaaide het Franse volk een kleurrijke koning toe. Het deed denken aan een scène uit het Oude Europa, of meer precies: uit 1914.

Plotseling sprong een man naar oren, in het zwart gekleed. Hij riep ‘Leve de koning’ en omhelsde Aleksandar I. Het ruisend geluid van gejuich neutraliseerde de knallen uit een pistool, maar direct daarna brak toch de hel los. De koning was in het hart geraakt. Een Franse agent ging neer, waarop zijn collega’s in paniek om zich heen gingen schieten. Onder gegil en gekrijs sloeg de massa op de vlucht. Op die dag kwamen vier omstanders om, een Franse minister, een agent en dus ook Aleksandar I, koning van Joegoslavië.

De moordenaar was een Macedonische separatist die met zijn daad het multiculturele koninkrijk Joegoslavië wilde destabiliseren. Maar politieonderzoek wees uit dat hij deel uitmaakte van een veel groter complot, aangestuurd door ene Ante Pavelić, een Kroatische politicus. Pavelić was een dorre, marginale jurist met opvallend grote oren, maar – zo bleek – ook het meesterbrein van een Europees terreurnetwerk. Want achter hem stonden wéér andere mensen, vertakt in regeringen. Jarenlang al werkte Pavelić aan de vernietiging van Joegoslavië, en daarvoor maakte hij gebruik van een netwerk dat bestond uit Macedonische terroristen, de regering van de Hongaarse leider Miklós Horthy en niemand minder dan de Italiaanse dictator Benito Mussolini himself.

Wie was deze Pavelić? En wat beoogde hij met zijn terreurdaden, behalve de vernietiging van Joegoslavië?

Lees verder op de site van Historisch Nieuwsblad, of schaf het nummer aan.