Ooit leefde in Europa de auroch, een uitgestorven oerrund. Nazi-topman Hermann Göring wilde het terugfokken, zodat de Duitsers er als echte Germanen op konden jagen. De opdracht daarvoor ging naar zoöloog Lutz Heck, die een ‘heckrund’ in elkaar knutselde. Nu zouden...
Dood en verderf kun je ook zonder kanonnen zaaien, bedacht de Japanse legerarts en generaal Shiro Ishii. Daarom ontwikkelde hij in de jaren dertig en veertig biologische wapens. De cholera- en pestepidemieën die hij in China veroorzaakte kostten honderdduizenden het...
Ze werd wereldberoemd als regisseur van nazipropagandafilms. Maar over haar betekenis bestaat onenigheid. Was Leni Riefenstahl een geniale filmmaker, een feministisch icoon, een opportunist of de machtigste vrouw van het Derde Rijk? Het was 12 september 1939, anderhalve week na de...
Oud-oorlogsverslaggever Curzio Malaparte was van alles: een non-conformist, een provocateur, een enfant terrible. Maar bovenal was hij de schrijver van onvergetelijke romans. Hoewel, romans? Guido van Hengel spitte door het oeuvre van een schrijver die niet altijd even makkelijk te...
In December, publisher Clio organized a number of promotional events in Serbia for the book “Vidovnjaci”, about visionary thoughts on the future of Europe during and after the First World War. There was a book presentation in the beautiful bookstore...
Het was een heldere dag in oktober in Marseille. De Joegoslavische koning Aleksandar I was net aangekomen in de haven voor een staatsbezoek. In 1934 beleefde Europa angstige tijden, maar in de Mediterrane kustplaats zwaaide het Franse volk een kleurrijke...
Milovan Djilas was een van de oprichters en architecten van de socialistische federatie Joegoslavië. In datzelfde land ging hij echter ook ten onder als antagonist van dictator Josip Broz Tito. Tussen 1956 en 1966 zat hij meerdere gevangenisstraffen uit, vooral...
In Bor liggen de honden op straat. Ze slapen. Wanneer de avondschemer intreedt, komen ze in beweging en trekken kriskras door het Oost-Servische mijnwerkersstadje, op zoek naar afval en aas. Deze duizenden viervoeters zijn nakomelingen van bij het vuilnis achtergelaten...
Schrijver en Nobelprijswinnaar Ivo Andrić was misschien al vergeten als niet anderhalf decennium na zijn dood in zijn thuisland Joegoslavië de oorlog uitbrak. Serviërs, Kroaten en Bosniërs vochten om gebieden, maar ook een culturele erfenis. Andrić en zijn oeuvre groeiden...
In verband met de 100-jarige herdenkingen van het einde van WO I was ik te gast bij het radioprogramma Nachtkijkers (NPO radio 1), gepresenteerd door Martijn Grimmius. Tussen 2 en 4 uur 's ochtends sprak ik onder andere over Europa, de...
De conservatieve revolte van de Vier van Višegrad (Tsjechië, Slowakije, en vooral Polen en Hongarije) is geen conflict tussen Oost- en West-Europa. Het is een symptoom van een tegenstelling die het hele continent bezighoudt. De hardnekkige Oost-West-tegenstelling is voorbij, en...
De ‘eindeloze Eerste Wereldoorlog’ heeft reeds lang school gemaakt. Ooit noemden historici de oorlog de Urkatastrophe van de twintigste eeuw, ofwel: daar begon alles. Onlangs is daar nog de onheilspellende metafoor van Pandora’s Box aan toegevoegd (zie het boek van Jörn Leonhard), oftewel: de...
This was written as an introductory essay for the book "Shaky Ground: Traces of the Great War in the Ypres Salient", by Peter Dekens. The idea of European unity, in any case the official entity as it is communicated by the...
In De Zieners volg ik drie visionaire denkers en dromers die zich tijdens het Europese interbellum transformeren tot mystieke toekomstvoorspellers: zij zijn de Nederlandse utopist Frederik van Eeden (1860-1932), de Duitse mystieke filosoof Erich Gutkind (1877-1965) en de Bosnische goeroe Dimitrije Mitrinovic (1887-1953).
In boeken over het twintigste-eeuwse Europa worden hyperbolen niet geschuwd. The “Age of Extremes” (Hobsbawm) vond plaats in een “Dark Continent” (Mazower) waarbij volkeren werden afgeslacht in “Bloodlands” (Snyder), tegen de achtergrond van “Barbarism and Civilization” (Wasserstein). Het is onmogelijk...